تأثیر تغذیه سیلاژ تاج خروس بر عملکرد بره های نر پرواری و گاوهای شیری

به منظور بررسی تأثیر جایگزینی سیلاژ ذرت با سیلاژ تاج خروس در جیره بر عملکرد بره پرواری و گاو شیرده، دو آزمایش متفاوت اجرا گردید. در آزمایش اول، تعداد 50 رأس بره نر پرواری نژاد مغانی با وزن 9/1±28 کیلوگرم استفاده شد. پنج جیره با انرژی (67/2 مگاکالری در کیلوگرم ماده خشک (dm)) و پروتئین (147 گرم در کیلوگرم dm) برابر به مدت 98 روز در قالب طرح کاملاً تصادفی به دامهای آزمایشی (10 رأس بره برای هر جیره) تغذیه گردید. بره ها به صورت انفرادی جیره های حاوی نسبت 40 به 60 علوفه به کنسانتره را دریافت کردند که در آن جیره ها سطوح مختلف (صفر، 0/75، 150، 225 یا 300 گرم در کیلوگرم dm) سیلاژ تاج خروس جایگزین سیلاژ ذرت شده بود. جیره ها در حد اشتها در قالب جیره کامل مخلوط دو بار در روز در اختیار بره ها قرار گرفت. مصرف خوراک روزانه، افزایش وزن روزانه، گوارش پذیری مواد مغذی جیره ها، فراسنجه های تخمیر شکمبه، تأمین نیتروژن میکروبی (mns)، ابقای نیتروژن و فراسنجه های شیمیایی خون تعیین شد. در انتهای دوره، بره ها کشتار، و مشخصات لاشه ثبت گردید. در آزمایش دوم، تعداد 24 رأس گاو شیرده نژاد هلشتاین در دوره شیردهی سوم (روزهای شیردهی 13±140) با تولید 7/4±9/38 کیلوگرم شیر روزانه به مدت 63 روز در سه گروه آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی (8 رأس دام برای هر جیره) مورد آزمایش قرار گرفتند. سه جیره با انرژی (52/1 مگاکالری انرژی خالص شیردهی در کیلوگرم dm) و پروتئین (164 گرم در کیلوگرم dm) برابر تنظیم گردید که در آنها سطوح متفاوت (صفر، 105 یا 210 گرم در کیلوگرم dm جیره) سیلاژ تاج خروس جایگزین سیلاژ ذرت شد. تغذیه گاوها به صورت آزادانه با جیره های کامل مخلوط انجام گرفت. خوراک مصرفی روزانه، تولید و ترکیب شیر، تغییر وزن بدن، گوارش پذیری مواد مغذی جیره، mns و فراسنجه های شیمیایی خون تعیین گردید. در آزمایش اول، وزن نهایی بره، وزن لاشه سرد، dm مصرفی، افزایش وزن روزانه، بازده خوراک، mns، ابقای نیتروژن، گوارش پذیری dm جیره، ph، غلظت نیتروژن آمونیاکی و کل اسیدهای چرب فرار (vfa) شکمبه، و غلظت گلوکز، کلسترول و نیتروژن اوره ای خون در تیمار شاهد به ترتیب برابر 6/48، 1/24 کیلوگرم، 1339، 231، 9/13، 9/9 گرم در روز، 173/0، 709 گرم در کیلوگرم، 69/6، 2/24 میلیگرم در دسی لیتر و 8/91 میلی مولار، و 9/77، 3/64 و 9/19 میلیگرم در دسی لیتر بود. با وارد نمودن سیلاژ تاج خروس به جای سیلاژ ذرت، مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه، وزن لاشه و قطعات لاشه (گردن، شانه، سینه، راسته و رانها)، ترکیب لاشه (گوشت، استخوان و چربی)، وزن دستگاه گوارش خالی، mns، ابقای نیتروژن، غلظت کل vfa شکمبه و نسبت مولی بوتیرات افزایش، اما وزن دنبه، نسبت مولی ایزووالرات شکمبه، و غلظت تری گلیسریدهای خون کاهش یافت (05/0p<). بازده خوراک، گوارش پذیری مواد مغذی جیره، نسبت مولی استات، پروپیونات، ایزوبوتیرات، والرات و ph شکمبه، طول لاشه، عرض، عمق و سطح مقطع ماهیچه راسته، وزن بخشهای غیر لاشه، و غلظت گلوکز، پروتئین کل، آلبومین، کراتینین، کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم، پتاسیم و کلر خون در بین تیمارها یکسان بود (05/0p>). در آزمایش دوم، مصرف dm روزانه، تولید شیر، چربی شیر، گوارش پذیری dm جیره، mns، و گلوکز، کلسترول و نیتروژن اوره ای خون در تیمار شاهد به ترتیب برابر 3/24، 9/36 کیلوگرم در روز، 38/3 درصد، 633 گرم در کیلوگرم، 306 گرم در روز، و 8/64، 212 و 9/14 میلیگرم در دسی لیتر بود. جایگزینی سطح 105 گرم سیلاژ ذرت با سیلاژ تاج خروس در جیره (یعنی جیره حاوی نسبت 50:50 سیلاژ ذرت و سیلاژ تاج خروس) در مقایسه با دیگر تیمارها بیشترین مصرف خوراک روزانه، تولید شیر، گوارش پذیری مواد مغذی و mns را موجب گردید (05/0p<). افزایش سطح سیلاژ تاج خروس در جیره اثری بر غلظت چربی، پروتئین و لاکتوز شیر نداشت. با افزایش سطح سیلاژ تاج خروس، غلظت گلوکز سرم کاهش، و غلظت نیتروژن اوره ای افزایش یافت (05/0p<). در کل، جایگزینی سیلاژ ذرت با سیلاژ تاج خروس تا سطح 300 گرم در کیلوگرم dm جیره بره نر پرواری مغانی، میزان مصرف خوراک روزانه، عملکرد رشد و وزن لاشه را بهبود بخشید، اما اثری بر بازده خوراک و کیفیت لاشه، به علت نسبت گوشت به چربی یکسان، نداشت. همچنین، تغذیه سیلاژ تاج خروس تا سطح 210 گرم در کیلوگرم dm جیره گاو شیرده هلشتاین امکان پذیر بود. به هر حال، برای تأیید سودمندی سیلاژ تاج خروس به عنوان خوراک نشخوارکنندگان که در پژوهش حاضر مشاهده شد، آزمایشهای بیشتر با استفاده از دامهای بیشتر نیاز می باشد.